De meeste mensen die deze tekst onder ogen krijgen, zal het niet ontgaan zijn dat PvdA en GroenLinks een referendum over een gezamenlijke lijst hebben. Daar wordt nu vurig over gediscussieerd: is het goed, is het slecht? De meningen zijn erg verdeeld. Laten we de verschillende visies eens nader bekijken.
Samen de grootste
“Zetels make the world go round”. Met veel zetels kan je in ieder geval ver komen. Je kunt veel beter en dieper op de inhoud ingaan met een grote fractie. In dat opzicht vind ik een gezamenlijke lijst dan ook een goede stap. Dan kunnen we bepaalde onderbelichte onderwerpen de aandacht geven die ze verdienen. Denk bijvoorbeeld aan transzorg of digitalisering, dat laatste is uiteraard zeer belangrijk met de snelle opkomst van geavanceerde AI.
Maar ja, “Samen de grootste” klinkt leuk als slogan, maar je kunt de grootste zijn en nog steeds niet meeregeren. Dat is de PvdA al drie keer overkomen [1]https://www.parlement.com/id/vkb6cupimsb6/minister_president_niet_uit_de_grootste en zou zomaar weer kunnen gebeuren. Nee, het voornaamste voordeel van samen een grote fractie hebben, is dat een Kamerlid geen dubbele vergaderingen hoeft bij te wonen, zoals eens is uitgelicht bij Arjen Lubach. De oplossing zit hem dan ook slechts tijdelijk in samen groot worden. Het grootste probleem zit hem in het feit dat ons parlement te klein is. Maar dat is een onderwerp voor een volgende keer.
We verliezen onze waarden
“We verliezen zo onze waarden”, een stelling die ik van beide partijen heb gehoord. Iedereen die lid is van een politieke partij weet dat het ook binnen een partij ernstig uiteen kan lopen wanneer het om waarden en ideologie gaat. Dat betekent niet dat je door een samenwerking geen onoverbrugbare clashes gaat krijgen. Die zullen er vast zijn. Het grote risico zit hem dan ook op de lange termijn. Welke ideologische lijn ga je vasthouden? PvdA’ers die ik heb gesproken hebben GroenLinks weleens liberaal genoeg. Vanuit GroenLinks het verwijt dat de PvdA niet links is. En als die beiden gelijk hebben, dan zou ik ook geen lid van die partijen blijven.
Dit proces is uiteindelijk een dialectiek. Twee entiteiten komen samen en vormen iets nieuws. Dat zal zich moeten uiten in een verkiezingsprogramma en wellicht later in een partijprogramma. Mocht het toch niet werken, dan zijn beide partijen toch rijker geworden door de discussies die binnen de samenwerking hebben plaatsgevonden. Er is een goede kans dat er in dat proces enkele waarden worden verloren, maar ik geloof er stellig in dat er ook nieuwe, belangrijke waarden naar boven zullen komen.
Dit speelt rechts alleen maar in de hand
De angst dat twee partijen die ooit ver uit elkaar stonden, maar nu samen gaan, het linkse geluid gaat verminderen is ook iets dat ik heb gehoord. Eigenlijk hoor ik daar vooral de angst dat de gematigde delen van beide partijen het voortouw zullen voeren. Goed, dat is een mogelijkheid, maar niet eentje waar ik mezelf bij neerleg. Sommige partijgenoten hebben weleens gezegd dat als dit de jaren 80 waren dat ik bij de CPN had gezeten. Een duidelijk links karakter straal ik dus uit, en in mijn gedachtegoed ben ik net zo links. Het is dan ook aan mensen als mij om te zorgen dat dat karakter bewaard blijft binnen de partij. Ik ben gelukkig niet de enige die daarvoor strijd.
Een echte GroenLinkser laat het niet gebeuren dat de partij haar linkse karakter kwijtraakt. Bij de PvdA zou dat, na een catastrofale samenwerking met de VVD, ook niet zo snel meer gebeuren. Het is aan ons als leden om de ideologie in stand te houden. Het afwijzen van samenwerking is daarvoor niet de beste oplossing. Nee, de beste oplossing ligt in actief zijn en het linkse geluid blijven verkondigen, binnen en buiten de partijen.
Mijn eigen conclusie
De samenwerking is nu nodig. Misschien is dat over vier jaar niet meer het geval en stemt iedereen op linkse partijen. Maar dat zien we dan wel. Het sociale dat bij de PvdA bovenaan staat en het duurzame – het groene – dat bij GroenLinks vooropstaat, gaan in ieder geval nu goed samen. Tot een fusie zal het denk ik nog niet snel komen – en dat hoop ik ook niet – maar met een Tweede Kamer die eigenlijk te klein is, is dit de beste manier om de problemen in Nederland de aandacht, en de volksvertegenwoordigers, te geven die het nodig heeft.